Als je 18 wordt, krijg je meer verantwoordelijkheden. Je hebt bijvoorbeeld stemrecht, mag met rijbewijs autorijden zonder begeleider en je hoeft niet meer verplicht naar school. Ook moet je vanaf 18 jaar zelf je zorgverzekering afsluiten. In onderstaand stappenplan lees je wat je moet regelen als je 18 jaar bent. En hoe je dat doet.
Als je op internet iets officieels wil regelen, heb je bijna altijd een DigiD nodig. Dat geldt bijvoorbeeld voor zaken bij de gemeente, bij scholen en in de zorg.
Een DigiD is je digitale identiteitsbewijs. Door daarmee in te loggen, maak je bekend wie je bent. Je mag een DigiD zelf aanvragen vanaf het moment dat je 14 jaar bent. Hoe de aanvraag werkt, vind je op de DigiD-pagina van de overheid. Bij de aanvraag heb je een burgerservicenummer (BSN) nodig. Dat nummer staat op je paspoort, rijbewijs en identiteitskaart.
Als je 18 bent, ontvangen je ouders geen kinderbijslag en kindgebonden budget meer voor jou. Jijzelf hebt mogelijk wel recht op geld van de overheid.
Geld waar je mogelijk recht op hebt:
Omdat je een eigen zorgverzekering moet afsluiten, heb je mogelijk ook recht op zorgtoeslag. Alleen niet als je te veel verdient. De toeslag vraag je aan zodra je een ziektekostenverzekering hebt uitgekozen en afgesloten. Je krijgt daarna elke maand geld op je bankrekening gestort om je zorgverzekering te betalen.
Als je op jezelf gaat wonen en woonruimte huurt, heb je misschien recht op huurtoeslag (zie ook Stap 7).
Werk je of ontvang je een uitkering, dan kun je waarschijnlijk belasting terugvragen. Via een overzicht van de Belastingdienst bekijk je hoeveel geld jij krijgt.
Volg je nog voortgezet onderwijs, dan kun je bijvoorbeeld een tegemoetkoming scholieren aanvragen. Je krijgt dan elke maand een bedrag dat past bij jouw situatie.
Tot je 18e jaar ben je verzekerd voor ziektekosten via je ouders. Na je 18e kan dat zo blijven. Of je kiest voor een eigen zorgverzekering. Als meerderjarige ben je verplicht om een zorgverzekering te hebben. Heb je nog geen zorgverzekering voor 18 jaar en ouder? Sluit deze dan af binnen een maand nadat je 18 jaar wordt. Anders riskeer je een boete.
Denk goed na over welke zorgverzekering het beste bij je past.
De zorgverzekering van je ouders is niet automatisch de beste keuze voor jou als 18-jarige. Jij maakt misschien nog minder gebruik van zorg. En hebt dus een minder uitgebreide verzekering nodig. Of je verwacht juist zorgkosten in het komende jaar waarvoor je goed verzekerd wilt zijn. Het is verstandig hier op tijd en goed over na te denken. Bespreek het eventueel met je ouders of verzorgers.
Een geschikte zorgverzekering kiezen is belangrijk. Er is veel informatie beschikbaar om je bij die keuze te helpen. Een zorgverzekering afsluiten helpt je ook om naar je eigen leefgewoonten te kijken. Als je gezond leeft, verklein je de kans op gezondheidsproblemen. Het is daarom een prima idee om jezelf uit te dagen in gezonde gewoontes aanleren.
Denk goed na over wat jij belangrijk vindt aan een zorgverzekering. Wil je bijvoorbeeld niet altijd naar de huisarts, maar liever een digitale afspraak? Let dan op of dat wordt vergoed door de ziektekostenverzekering. Een overzicht van mogelijkheden maakt het gemakkelijker om de beste keuze voor jou te maken.
Als je 18 jaar bent, ga je misschien ook wel het huis uit. Dan moet je waarschijnlijk naast een eigen zorgverzekering ook andere verzekeringen afsluiten. Een reisverzekering bijvoorbeeld, die je bagage en ziektekosten in het buitenland verzekeren. En een aansprakelijkheidsverzekering voor als je per ongeluk eens schade veroorzaakt aan spullen van iemand anders. Vaak kun je als uitwonende student voor zulke zaken meeverzekerd blijven via je ouders. Maar niet altijd.
Sommige verzekeringen hebben ook een leeftijdsgrens. De leeftijdsgrens bepaalt tot wanneer je je als kind via je ouders mag verzekeren. Daarom is het verstandig om te controleren welke verzekeringen je zelf moet afsluiten als je 18 jaar bent. Denk bijvoorbeeld hieraan:
Moet je een of meerdere verzekeringen afsluiten? Het is vaak voordelig om dan voor een verzekeringspakket te kiezen waarin alles zit wat jij nodig hebt. Bijvoorbeeld met een jongerenverzekering. Zo bespaar je geld. En dat wil je als 18-jarige vast ergens anders voor gebruiken.
Als je 18 jaar bent geworden, heb je meestal recht op geld van de overheid. En je bent verantwoordelijk voor je verzekeringen afsluiten en betalen. Voor die zaken heb je een betaalrekening nodig.
Misschien had je eerst een jongerenrekening. De meeste banken veranderen zo’n rekening in een gewone betaalrekening voor volwassenen. Voor zo’n rekening betaal je meer dan voor een jongerenrekening. Een vergelijking van betaalrekeningen bij verschillende banken is daarom geen slecht idee. Mogelijk ben je goedkoper uit door over te stappen naar een andere bank of rekening.
Naast een betaalrekening, is een spaarrekening openen een idee. Daarop zet je geld apart voor tegenvallers, een mooie reis of voor later. Kijk bijvoorbeeld eens bij het Nibud hoe je begint met sparen. Wil je een groter bedrag opbouwen voor later in je leven? Dan is beleggen misschien wel iets voor jou. Kijk hier om te zien wat het beste bij je past. En hoe je daarmee een goede start maakt.
Veel jongeren volgen een opleiding nadat ze 18 jaar zijn geworden. Tot je 30ste vraag je daarvoor studiefinanciering aan. Als je een studiebeurs krijgt, ontvang je ook een OV-chipkaart voor studenten. Daarmee reis je gratis met het openbaar vervoer.
Studiefinanciering bestaat uit verschillende onderdelen. Afhankelijk van je situatie, die van je ouders en je schoolkeuze (mbo, hbo of universiteit) krijg je een bedrag van de overheid. Daarnaast kun je geld lenen. Via de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) vind je alle informatie over studiefinanciering.
Als je een studielening afsluit, bouw je een schuld op bij de overheid. Die kan later in je leven gevolgen hebben. Bijvoorbeeld bij de aanvraag van een hypotheek voor een koopwoning. Het is daarom verstandig om je goed te informeren over de gevolgen van een studieschuld.
Als je 18 jaar bent geworden en op jezelf wil wonen, moet je op zoek naar woonruimte. Daarvoor vind je op allerlei plekken informatie. Zo helpt de Landelijke Studentenvakbond (LSVb) je handig op weg bij een kamer zoeken.
Misschien wil je meteen een eigen woning huren. Als je nog niet veel verdient, heb je waarschijnlijk recht op een sociale huurwoning. Dat zijn woningen waarvan de huur niet hoger mag zijn dan een bepaald bedrag. Of je recht hebt op een sociale huurwoning en wat je daarvoor moet doen, wordt helder uitgelegd door de Rijksoverheid.
Als je een zelfstandige woning huurt, kun je mogelijk huurtoeslag aanvragen. Hoeveel toeslag je krijgt, hangt af van je inkomen en de huurprijs van je woning. Als je een kamer huurt, heb je geen recht op huurtoeslag. Maar als je bijvoorbeeld met vrienden een appartement huurt, kan vaak huurtoeslag worden aangevraagd voor alle bewoners samen.
Ook nadat je 18 jaar bent, zijn je ouders verantwoordelijk voor je onderdak. Dat blijft zo tot je 21 jaar wordt. Dat heet ‘onderhoudsplicht’. Dit houdt in dat zij er ook voor moeten zorgen dat je te eten hebt, medische hulp krijgt, naar school kunt en kleding hebt. Als meerderjarige is het verstandig om daar goede afspraken over te maken. Dragen je ouders bijvoorbeeld niet bij aan je studiekosten? Dan krijg je misschien een aanvullende studiebeurs.
Jijzelf wordt verantwoordelijk voor bijvoorbeeld aankopen en abonnementen afsluiten. En dus ook voor de geldzaken die daarbij horen, zoals de maandelijkse betaling van je abonnement. Het is daarom aan te raden om je uitgaven op een rij te zetten. Zo krijg je inzicht in je financiële situatie. Kijk eens naar handige manieren om geld te besparen en maak een goede begroting. Daarmee voorkom je problemen zoals schulden en leef je als jongvolwassene onbezorgder.
Zoals eerder aangegeven heb je als 18-jarige nieuwe verantwoordelijkheden. Zo mag je bijvoorbeeld alcohol kopen en drinken. Wel moet je een legitimatiebewijs bij je dragen. Kassamedewerkers of barpersoneel mogen daarom vragen.
Ook mooi is dat je als 18-jarige Nederlander mag stemmen bij verkiezingen voor de Tweede Kamer. En als je al een autorijbewijs hebt gehaald, mag je zelfstandig de weg op. Wil je een motorrijbewijs? Als 18-jarige mag je die halen.
Je mag studeren als 18-jarige, maar valt niet meer onder de leerplicht of kwalificatieplicht (diplomaplicht). Als je werkt, worden voor jou voortaan de werktijden voor volwassenen aangehouden. Verdien je al lekker en wil je een eigen huis kopen? Vanaf je 18de kan dat ook. Een hypotheek afsluiten op jonge leeftijd kan nog wel lastig zijn vanwege de voorwaarden en huizenprijzen.
Ga je niet naar school en heb je (nog) geen werk? Je kunt hulp krijgen bij je zoektocht naar een opleiding of werk. Mogelijk heb je recht op een bijstandsuitkering. Die is voor mensen die (nog) geen andere manier hebben om in hun onderhoud te voorzien.