Jelka is naast haar werk ook ‘dubbelzorger’
Ineens zijn de rollen omgedraaid: als ‘kind’ moet jij nu meer en meer voor je ouders zorgen. De gezelligheidsbezoekjes worden steeds vaker vervangen door zorgtaken. Terwijl je ook nog oudere kinderen hebt, voor wie je er ook wilt zijn. En soms zelfs ook al kleinkinderen, op wie je graag wekelijks wilt passen. Hoe houd je dit vol? ‘Dubbelzorger’ Jelka deelt haar ervaringen.
Op werkdagen al om half 7 beginnen
De moeder van Jelka is 90 jaar en heeft parkinson en ernstige artrose. En in 2023 heeft ze ook nog een heup gebroken. Ze zit nu in een rolstoel in een verpleeghuis en kan niets meer zelfstandig. Jelka: ‘Al het eten dat ze in het verpleeghuis krijgt, moet ik fijnmalen. Zelfs stukjes gehakt en soepgroenten die te grof gesneden zijn. En omdat ze zelf geen bestek meer kan vasthouden, moet je haar het eten geven. Daarom ben ik zes dagen per week twee uur lang bij haar om te helpen met van alles, zoals het eten. In het verpleeghuis is hier simpelweg te weinig personeel voor. Zelfs om te zorgen dat patiënten gezamenlijk kunnen eten, terwijl sommigen hier echt de hele dag naar uitkijken. Daar probeer ik ook vaak nog ter plekke in te vallen. Daarnaast werk ik 4 x 9 uur per week. Op werkdagen begin ik om half zeven, zodat ik om vier uur bij mijn moeder kan zijn.’
Kinderen én kleinkinderen
Naast alle tijd die ze besteedt aan de zorg voor haar moeder, is Jelka ook vaak in de weer met haar kinderen en kleinkinderen: ‘Mijn kinderen zijn weliswaar het huis uit, maar zoals je weet: kleine kinderen, kleine zorgen, grote kinderen, grote zorgen. Het moederschap neemt niet af als ze het huis uit zijn. Daarnaast pas ik elke donderdag op kleinzoon Jens van 18 maanden, en soms op kleindochter Madison van 3 maanden, en ‘bonuskleinkind’ Lola van negen haal ik ook regelmatig op bij school. Ik doe dit allemaal graag en wil er ook graag voor iedereen zijn, maar de houdbaarheidsdatum van mijn energie komt wel in zicht. Tijd voor mezelf nemen om af en toe even op te laden blijft lastig. Ik heb afgelopen zomer veel van tevoren moeten regelen om even op vakantie te kunnen. En écht ontspannen op de vakantiebestemming vond ik toen moeilijk. Over een paar maanden willen we nog een keer proberen om een weekje weg te gaan. Maar ook hiervoor moet ik van te voren al heel veel regelen rondom de zorg voor mijn moeder. Want die zorg blijft elke dag hard nodig.’
De stressgevoelige 'sandwichgeneratie'
Omdat dubbelzorgers ‘gesandwiched’ zitten tussen de zorg voor 2 (en soms zelfs 3) generaties, worden ze ook wel ‘de sandwichgeneratie’ genoemd. Naast de hectiek van alledag kan deze dubbele zorgtaak extra zwaar zijn. Zeker als het ook nog gaat om zorg voor een ouder met dementie.
Mensen uit de sandwichgeneratie zijn ongeveer tussen de 45 en 65 jaar en werken vaak nog. Dat maakt dat hun werk ook niet altijd meewerkt . De veertigers zijn vaak halverwege hun loopbaan en kunnen het gevoel hebben door de jongere generatie, vol met ambitieuze plannen, ingehaald te worden. De vijftigers en zestigers kunnen moeite hebben om zich aan te passen aan een snel veranderende werkomgeving, waar ze steeds afhankelijker worden van techniek en waar de omgangsvormen losser worden.
Deze combinatie van factoren kan leiden tot stress, waardoor mensen op hun werk in een soort overlevingsstand schieten. Zeker als er in hun familieleven ook een heleboel gebeurt. Wie ontspannen is, gaat beter om met stress.
Begrip van anderen
Jelka heeft naar omstandigheden geluk dat ze kan rekenen op steun van haar manager en collega’s. ‘Mijn manager is heel coulant en ook al mijn collega’s hebben begrip voor mijn werktijden. Ik heb ook collega’s die zich in mijn situatie herkennen, met hen kan ik goed praten. Maar als je dat als dubbelzorger allemaal niet hebt, dan kan ik me goed voorstellen dat je wel behoefte krijgt aan een luisterend oor. Het helpt als iemand zich hierin herkent.’ Herken jij je in het verhaal van Jelka, maar kun jij minder rekenen op begrip van je omgeving? Pas dan op voor de allergrootste valkuil voor dubbelzorgers: jezelf zóveel wegcijferen dat je er overbelast van raakt en uitvalt. Door zorgtaken voor kinderen en ouders, veranderende werkomstandigheden of combinaties hiervan kunnen vervelende klachten ontstaan. Van alles niet meer kunnen overzien, dalende motivatie, ongelukkig zijn op het werk tot zich opgebrand voelen. Om in zo’n situatie uitval te voorkomen, is het belangrijk om in een vroegtijdig stadium de signalen van een burn-out te zien.
Helaas ontvingen we het verdrietige nieuws dat de moeder van Jelka 14 maart dit jaar op 90-jarige leeftijd is overleden. Desondanks gaf Jelka ons toestemming deze tekst te blijven gebruiken.
Beter voor jezelf zorgen als dubbelzorger
Herken je bij jezelf tekenen van vermoeidheid of stress? Met de Zorg voor jezelf app helpen we je graag om iets aan deze signalen te doen! In de app vind je adviezen van zorgprofessionals om op jouw manier aan je gezondheid te werken. Heb je een zorgverzekering bij a.s.r.? Dan kom je via de app eenvoudig in contact met diverse zorgprofessionals. Zo worden met een aanvullende verzekering van a.s.r. bijvoorbeeld 3 online gesprekken met een Mental coach vergoed. Via de app plan je eenvoudig een online gesprek in wanneer en waar jij maar wilt.
