Maaike: “Had mijn opa maar 'n levenstestament voordat hij dement werd”
Maaikes opa is 71 als bij hem dementie vastgesteld wordt. Zoals veel mensen, heeft hij geen levenstestament. Daardoor moet er een rechter aan te pas komen om hem naar een verzorgingshuis te laten gaan. “We dachten dat we het allemaal nog wel konden regelen. We wisten niet dat zodra de diagnose ‘dement’ gesteld wordt, je de regie volledig kwijt bent.” In dit blog lees je hoe een levenstestament voor opa Ben het verschil gemaakt zou kunnen hebben.
Krijg binnen 10 minuten inzicht in je financiële situatie, nu én later. En zet je eerste stap vooruit.
Maaike (27) straalt als ze het over opa Ben heeft. Ze waren heel close. Juist daarom vindt ze het pijnlijk om na te denken over zijn laatste jaren, en vooral het laatste jaar in het verzorgingshuis. “Vanaf het moment dat de beginnende dementie zich openbaarde tot het tempo waarin hij in het verzorgingshuis aftakelde. Het was vreselijk om te zien.”
Het begon met kleine dingen. Ben ging zichzelf herhalen, reageerde af en toe ‘anders’ of zei ineens gekke dingen. Dementie zat niet in de familie, en omdat hij nog vol in het leven stond, dacht niemand aan die mogelijkheid. Toch maakten haar grootouders op een gegeven moment een afspraak bij de huisarts. De ‘kloktest’ die moet uitwijzen of iemand verschijnselen van dementie vertoont, liet geen twijfel bestaan: Maaikes opa leed aan beginnende dementie.
Omdat opa nog jong was en dementie niet in de familie voorkomt, dacht niemand aan dementie
In de periode die volgde ging de situatie snel achteruit. Dit zorgde naast een hoop verdriet ook voor een andere implicatie: opa was niet meer in staat om voor zichzelf te kunnen beslissen. Hij werd wilsonbekwaam verklaard. Dementie is een van de meest voorkomende oorzaken voor wilsonbekwaamheid.
De behoefte aan zorg en ondersteuning werd op enig moment zo intensief dat Maaikes oma en haar ouders besloten dat Ben niet meer thuis kon blijven wonen. Een enorm moeilijke beslissing. Kort erna bleek echter dat zij die beslissing helemaal niet mogen nemen: Ben had iemand gemachtigd moeten hebben om dat voor hem te doen. Precies wat je in een levenstestament vastlegt. Op het moment dat iemand niet meer wilsbekwaam is, is het te laat om nog een levenstestament op te stellen.
In een levenstestament geef je ook iemand de volmacht om financiële zaken voor je te regelen en leg je vast hoe je wil dat je medische zorg eruitziet. Lees er alles over in: ‘Wat is een levenstestament en waarom heb je het nodig?’
Ondertussen gingen Bens lichamelijke functies achteruit. Thuis blijven wonen was geen optie meer. “Dat zeiden de artsen, mijn oma en mijn ouders. Maar omdat opa geen levenstestament had, moest er een rechter aan te pas komen. Die rechter kwam thuis langs om te beoordelen of het nodig was dat opa naar een verzorgingshuis ging. Een nare situatie”, vertelt Maaike.
Het is een cliché, maar niet minder waar: later is nou eenmaal vaak te laat.
Uiteindelijk verhuisde opa naar het verzorgingstehuis, waar hij in rap tempo achteruit ging. Na een jaar overleed hij. Maaike: "Tijdens zijn ziekte hebben we nooit met opa kunnen praten over hoe hij zijn afscheid wilde. Het onderwerp was voor hem te moeilijk en bracht hem in verwarring. Achteraf natuurlijk stom dat we nooit eerder met hem hebben gesproken over hoe hij zijn afscheid wilde."
Lees ook: ‘Wat moet ik regelen voor mijn overlijden?’ [wensenboekje]
De pijnlijke realiteit is dat alleen over dit soort dingen praten niet genoeg is. “Het is wel nuttig en interessant, maar niet rechtsgeldig. Als je dit soort belangrijke zaken niet in een levenstestament vastlegt, heb je als familie geen regie meer over de situatie. Had ik dat toen maar geweten...”
Voor Maaike, haar oma en ouders was duidelijk dat dit eens, maar nooit weer is. Oma heeft inmiddels een levenstestament, haar ouders zijn ermee bezig. Daarna is Maaike zelf aan de beurt. “Ik ben nog jong, maar ook ik ga binnenkort dingen in een levenstestament vastleggen. Het is goed dat het bewustzijn met generaties groeit. Het is een cliché, maar niet minder waar: later is nou eenmaal vaak te laat.”
Lees ook: Vijf zaken die je regelt om je partner na overlijden financieel goed achter te laten
