Wat is een levenstestament en waarom heb je het nodig? [checklist]
Een levenstestament is een document waarin je vastlegt hoe je wilt dat dingen geregeld worden op het moment dat je nog wél in leven bent, maar niet meer wilsbekwaam. Een reëel scenario, en toch hebben niet veel mensen een levenstestament. Financieel planner Heidi Huurdeman legt uit wat een levenstestament is, waarom je een levenstestament nodig hebt en vertelt over de kosten van een levenstestament. Levenstestament opstellen? Gebruik onze checklist!
Krijg binnen 10 minuten inzicht in je financiële situatie, nu én later. En zet je eerste stap vooruit.
Stel je voor: Danielle en Bram van in de zestig kochten ooit samen een woning. Wanneer Danielle in rap tempo dement wordt, verhuist zij naar een verpleegtehuis. Bram wilt de woning waarin ze samenwoonden graag verkopen om kleiner te gaan wonen. Maar omdat Danielle door haar dementie de gevolgen van de verkoop niet meer kan overzien, kan Bram de woning niet verkopen. Daar moet dan een rechter aan te pas komen en dat kost veel tijd, energie en geld. Om dit scenario te voorkomen stel je een levenstestament op.
Een levenstestament is een document waarin je aangeeft wat jouw wensen zijn voor het moment dat je nog wel in leven bent, maar die wensen niet meer kenbaar kunt maken. Ook wijs je in een levenstestament personen aan die jouw wensen (al dan niet tijdelijk) kunnen uitvoeren. Een ‘gewoon’ testament bepaalt wat er ná je overlijden gebeurt.
Een verkeersongeluk kan ook tot (tijdelijke) wilsonbekwaamheid leiden.
Wilsombekwaamheid betekent dat iemand de gevolgen van een te nemen beslissing of handeling niet meer kan overzien en daardoor mogelijk de verkeerde beslissingen neemt. Dementie is een van de meest voorkomende oorzaken voor wilsonbekwaamheid. Volgens de laatste cijfers van Alzheimer Nederland krijgt maar liefst één op de vijf Nederlanders dementie. Een verkeersongeluk kan ook tot (tijdelijke) wilsonbekwaamheid leiden.
Wanneer iemand wilsonbekwaam wordt, heeft dat grote gevolgen. Voor die persoon zelf en de directe omgeving, maar ook voor haar of zijn financiën. Zo zijn wilsonbekwame mensen vaak niet meer in staat om zelfstandig te wonen, overzien zij de gevolgen van een te nemen medische beslissing niet meer en kunnen ze geen financiële beslissingen meer nemen.
Lees ook: 5 zaken die je regelt om je partner na overlijden financieel goed achter te laten
Door ervoor te zorgen dat iemand in jouw naam optreedt, houd je de regie in eigen handen. Met een levenstestament zorg je er immers voor dat zoveel mogelijk van je persoonlijke wensen ingewilligd worden. En niet onbelangrijk: dat zaken niet onnodig ingewikkeld worden doordat er een rechter aan te pas moet komen om zaken af te dwingen. Met een levenstestament kan degene die daarin is aangewezen als vertrouwenspersoon naar een bank of verzekeraar voor het uitvoeren van financiële handelingen. Die werken dan meteen mee. Zonder levenstestament is dat niet altijd het geval.
- Bedenk wat je in het levenstestament wilt vastleggen
In een levenstestament leg je meerdere dingen vast, onder te verdelen in ‘financiële belangen’, ‘medische belangen’ en ‘persoonlijke wensen’. Bij financiële belangen moet je denken aan zaken als een huis, vermogen en bankzaken. Medische belangen gaan over hoe je graag verzorgd zou willen worden als je niet langer wilsbekwaam bent. Denk aan of je al dan niet kunstmatig in coma gehouden wilt worden, of je naar een verzorgingshuis wilt, en zo ja, naar welk huis. Persoonlijke wensen kunnen over van alles gaan, variërend van de zorg voor een huisdier, hoe je je uitvaart geregeld wilt hebben tot het laten verwijderen van een emailaccount of een profiel op Facebook of LinkedIn.
Lees ook: Wat moet ik regelen voor mijn overlijden? [wensenboekje]
-
Wijs een vertrouwenspersoon aan
Door iemand de volmacht te geven, kan deze persoon vanuit jouw naam (rechts)handelingen verrichten. Daardoor kan die persoon ervoor zorgen dat op het moment dat jij dat zelf niet meer kunt aangeven, alsnog aan jouw wensen en eisen voldaan wordt. Dat kunnen ook meerdere personen zijn: je kunt een familielid vragen om je financiële belangen te behartigen, terwijl je een goede vriendin aanwijst om je medische en persoonlijke wensen uit te voeren. Een van de eisen is dat de gevolmachtigde mensen handelingsbekwaam moeten zijn.
- Laat het levenstestament vastleggen bij de notaris
Dat je het levenstestament bij de notaris laat opstellen is niet verplicht, maar wel belangrijk. Een notaris heeft de verplichting om na te gaan of je wilsbekwaam bent. Er zijn mensen die zelf een levenstestament opstellen, maar dan bestaat het risico dat een bank of verzekeraar niet wilt meewerken. Ga daarom altijd naar een notaris. In de meeste gevallen is een aantal gesprekken bij de notaris nodig, inclusief ondertekening. Daar komt ook meteen een van de grootste obstakels naar voren: de kosten van het opstellen van een levenstestament.
Hoewel die per notaris verschillen, moet je al gauw rekening houden met een bedrag van minimaal € 500. Het hangt natuurlijk ook af van hoeveel wensen en eisen je wilt laten vastleggen in het levenstestament, bij welke notaris je het doet en wat het tarief is. Ook is aannemelijk dat je gedurende je leven een tussentijdse wijziging wilt doorvoeren. Daarvoor moet je weer bij de notaris aankloppen, en daar hangt ook een prijskaartje aan.
“Toch zouden deze kosten geen dealbreaker moeten zijn,” vindt Heidi. “Een levenstestament geeft zowel jou als je omgeving het vertrouwen dat, mocht het ooit zover komen, alles goed geregeld is en gaat zoals je zelf zou willen – in plaats van zoals anderen denken dat jij het graag zou willen. En dat is heel veel waard.”
Dit blog is eerder gepubliceerd op: 13 november 2020.
