Parttime werken: een sprookje met een ongelukkig einde?
Parttime werken, ruim 70% van de Nederlandse vrouwen doet het. Het maakt ons uniek in Europa: onze vrouwen werken in Nederland gemiddeld het laagst aantal uren (29). Hoewel het een luxe is die veel mensen graag omarmen, kan de helft van de Nederlandse vrouwen financieel niet op eigen benen staan. Eind vorig jaar onderzocht journalist Liesbeth Staats in de tv-serie Waarom werken vrouwen niet? de houdbaarheid van ‘parttimeparadijs Nederland’.
Krijg binnen 10 minuten inzicht in je financiële situatie, nu én later. En zet je eerste stap vooruit.
“Uit verbazing. Parttime werken is zo in tegenspraak met wat ik altijd geleerd heb op school. Daar werd gezegd: ‘een slimme meid is op haar toekomst voorbereid’. Je eigen brood verdienen was belangrijk. Hard werken voor je geld was voor mij dus niet zo raar. Maar toen ik na mijn studie ging werken, bleek fulltime werken dus niet zo vanzelfsprekend. En nadat ik moeder was geworden, kwam ik erachter dat de maatschappij helemaal niet ingericht is op fulltime werkende moeders. Dát vond ik raar.”
“Nou, zorgen voor je kinderen en fulltime werken is in Nederland niet makkelijk te combineren. Dat heeft onder andere te maken met de kinderopvang die duur is. Ook is onze maatschappij ingericht op huishoudens waarbij altijd iemand thuis is. Als je bijvoorbeeld een keer een paspoort wil vernieuwen kun je dat bij de gemeente alleen tussen 9 en 5 doen. Het wordt in die zin niet makkelijk gemaakt.”
In de serie Waarom werken vrouwen niet? sprak Liesbeth met Peter-Hein van Mulligen (hoofdeconoom bij het CBS). Hij legt uit waarom het ‘parttime werken’-probleem een kwestie is van cultuur. Dit is wat hij zei: “Een derde van de Nederlanders vindt nog steeds dat vrouwen veel beter zijn in taken zoals de verzorging van kinderen. Je ziet het ook aan de openingstijden van onze basisscholen. Die gaan vroeg in de middag dicht en dan is het de taak van de ouders om het kind op te vangen. Je mag raden welke van de twee ouders dat meestal is.”
Liesbeth: “Als je kijkt naar bijvoorbeeld Scandinavische landen... Daar hebben ze lang geleden een duidelijke keuze gemaakt voor gelijkheid tussen mannen en vrouwen. De kinderopvang is daar bijvoorbeeld ook op ingericht. Maar in Nederland kan dit bij ieder kabinet weer anders zijn. Bij een collega van mij was de kinderopvang van haar eerste kind bijvoorbeeld heel goedkoop en bij haar tweede kind – toen er net een kabinetswissel was geweest – ineens heel duur. Ja, daar kan je ook geen planning op maken.”
Wist je dat twee derde van de vrouwen die nu afstudeert meteen parttime gaat werken (ook al zijn er geen kinderen)?
“Parttime werken heeft inderdaad voor een deel te maken met welvaart. Ik sprak bijvoorbeeld laatst iemand uit mijn omgeving over de jaargenoten van haar studentenvereniging. Dat zijn veertien hoogopgeleide vrouwen van rond de veertig van wie er maar drie fulltime werken. De rest werkt parttime of is fulltime thuis met de kinderen. Dat is ook gewoon omdat het kan. Die partners verdienen blijkbaar genoeg om het huishouden zo in te richten. Dus, ja, parttime werken is zeker een luxe.”
Sander Schimmelpenninck (journalist, opiniemaker en presentator) zegt in de serie Waarom werken vrouwen niet? dat parttime werken niet meer houdbaar is. “Je merkt in grote steden dat het moeilijker wordt om met een anderhalfverdienersmodel rond te komen en een appartement te betalen. De betaalbaarheid van alles, van pensioenen tot zorg, wordt dan het probleem van onze samenleving. We moeten het met zijn allen doen. Als jij minder wil werken, dan betekent dat, dat een ander meer moet werken. Dus ja, ik vind wel dat je mensen mag aanspreken op hun maatschappelijke verantwoordelijkheid op een economische bijdrage. Zeker hoogopgeleide mensen. Er zijn veel hoogopgeleide vrouwen die toch besluiten niet of weinig te gaan werken en daarmee hun economisch potentieel onbenut laten.”
Liesbeth hierover: “De vergrijzing komt eraan. We hebben straks veel meer mensen op de arbeidsmarkt nodig. Dus die vrouwen kunnen we goed gebruiken!”
Als je fulltime werkt dan verwaarloos je je kinderen en ben je geen goede moeder. Als je parttime werkt dan heb je niet genoeg ambitie en draag je economisch niet genoeg bij.
“Veel vrouwen laten zich wel lekker makkelijk smelten in het parttimemodel. Bijvoorbeeld omdat de omgeving dat verwacht of omdat het praktisch is. Op korte termijn is dat misschien fijn. Maar wat als je huwelijk kapot gaat of je partner overlijdt? Het zijn onderwerpen waar we niet over na willen denken. Als je een gelukkige relatie hebt en je begint een gezin, dan denk je niet na over uit elkaar gaan. Daarom is er vaak ook niets geregeld. Ja, hoe ga je het dan doen? Nu, maar ook later. Want je pensioen opgebouwd vanuit je parttime baan is hoogstwaarschijnlijk ook niet voldoende om van te leven.”
Lees ook: Wat te regelen voor overlijden? Zo laat je je partner financieel goed achter
Uit recent onderzoek van Netspar blijkt dat gepensioneerde vrouwen ruim 40% minder pensioen ontvangen dan mannen. Dit heeft met name te maken doordat vrouwen minder uren werken en werken in sectoren waar pensioenregelingen minder genereus zijn. In de paper 'Gelijke rechten, maar geen gelijke pensioenen: de gender gap in Nederlandse tweedepijlerpensioenen' lees je meer over de feiten en de wettelijke maatregelen die dit gat zouden kunnen dichten.
